Każdy człowiek ma swoje potrzeby, zaspokajaniu ich poświęcamy zdecydowaną większość dnia. Mówimy tutaj zarówno o dobrym posiłku jak i o tym, jak ważne jest zaspokojenie wyższych potrzeb. Poczynając od fizycznych, koniecznych do przetrwania przez duchowe, których wymaga samorozwój. Hierarchię tych potrzeb i ich priorytet określa piramida Maslowa.
Czym jest piramida potrzeb Maslowa?
Praca znana jako piramida potrzeb Abrahama Maslowa została opublikowana w 1943 roku. Wtedy to po raz pierwszy przedstawił wszystkie ludzkie potrzeby w postaci hierarchicznej. Co ciekawe, początkowo nie były one zawarte w postaci piramidy. Układ taki został skonstruowany dużo później w celu prostszego, graficznego przedstawienia idei hierarchii potrzeb.
Analiza poziomów piramidy nie jest trudna, wystarczy zacząć od dołu, żeby poznać podstawowe potrzeby fizjologiczne. Im wyżej, tym więcej potrzeb niematerialnych. Piramida potrzeb człowieka składa się z 5 pięter, jej założenie jest takie, że człowiek może realizować wyższe potrzeby dopiero po zaspokojeniu potrzeb niższego szczebla. Co więc zawierają piętra piramidy Maslowa?
Czy człowiek ma poczucie własnej potrzeby?
Czym tak w ogóle jest potrzeba? Czy jest to coś, co przychodzi samo, czy są one generowane i wymyślane przez organizm, czy rzeczywiście potrzebujemy hierarchii potrzeb?
Nie ma jednoznacznej definicji tego, czym potrzeba jest. Najprościej jest powiedzieć, że jest to prywatne, subiektywne, wewnętrzne poczucie braku zaspokojenia pewnych warunków, które jednostka pragnie lub musi zaspokoić w celu dalszego prawidłowego funkcjonowania. Jeśli jesteś głodny, to odczuwasz potrzebę pokarmu, w przypadku zagrożenia odczuwasz potrzebę bezpieczeństwa, w pracy czy hobby potrzebę samorealizacji.
Potrzeba będzie więc koniecznością posiadania czegoś, zdobycia lub ulepszenia dobra lub cechy już posiadanej. Poza potrzebami pierwszego rzędu dalej będą się one już różniły w zależności od człowieka. Można śmiało rzec, że jest tyle ludzkich potrzeb, ile samych ludzi. Co więcej, każdy ma prawo do swojej hierarchii potrzeb, gdyż jej standardy i kształt nie są sztywno określone.
Potrzeby fizjologiczne
Podstawę piramidy Maslowa stanowi fizjologia. Człowiek może przetrwać dzień tylko poprzez zaspokojenie podstawowych potrzeb. Konieczność spożycia posiłku, wypicia wody, skorzystania z toalety czy odpowiedniego odpoczynku są krytyczne w kwestii utrzymania dobrego zdrowia. Według hierarchii potrzeb piramidy Maslowa u jej podstawy znalazły się nie tylko wyżej wymienione potrzeby, ale także kwestie takie jak seks czy brak napięcia.
Potrzeby seksualne są przecież tak samo ważne jak inne i ich należyte zaspokajanie i kreowanie jest ściśle połączone z obecnym w tym segmencie hasłem „brak napięcia”. Oznacza to, iż rozładowanie stresu, nie odczuwanie i nie potęgowanie go jest tak samo ważne dla człowieka co tlen. Dopiero, kiedy fizjologiczne potrzeby zostaną zaspokojone możemy mówić o samorealizacji i uczuciach.
Potrzeby bezpieczeństwa
W czasach, kiedy na każdym kroku czeka zmienność, kiedy otoczenie jest tak niestabilne, że ciężko za nim nadążyć, coraz częściej ludzie potrzebują odpoczynku i zapewnienia bezpieczeństwa. Niedawna pandemia, groźby wojny i kryzysów ekonomicznych niektórym spędzają sen z powiek. Nie bez powodu hierarchia potrzeb Maslowa stawia bezpieczeństwo u podwalin piramidy. Każdy człowiek, nawet najbardziej samodzielny i zamknięty w sobie potrzebuje opieki, chciałby odnaleźć w kimś oparcie, powiernika opowieści przemijających dni.
Bezpieczeństwo to też wygoda, stąd w nas pociąg do nowych mebli, komfortu podróży, dopłacamy do biletów lotniczych żeby szybciej przejść przez bramki na lotnisku i nie stresować się odprawą. Robimy to dla bezpieczeństwa i wygody. Mimo, że są to tak zwane potrzeby niższego szczebla nie oznacza wcale, że są mniej ważne. Każdy przecież walczy o to, żeby zapewnić zarówno sobie jak i swoim bliskim dostatnie i bezpieczne życie. Nie dziwi więc fakt, że dzisiaj coraz częściej wyłączamy telewizję, żeby zachować spokój i być wolnym od strachu. Zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa to ważny element zachowania pogodnego życia i utrzymania szczęśliwej rodziny. Poziom potrzeby bezpieczeństwa zależy więc nie tylko od czynników zewnętrznych, ale w dużej mierze także zewnętrznych.
Potrzeby miłości i potrzeba przynależności
Bez miłości nie ma życia. Miłość, jako uczucie i potrzeba niematerialna znalazła swoje miejsce w wierzchołku piramidy potrzeb człowieka. Mówimy tutaj już o potrzebach wyższego rzędu. Uczucie miłości żywione do kogoś, odwzajemnione jest istotnym elementem utrzymania zdrowia psychicznego. Nie bez powodu osoby zakochane mówią, że znalazły swoje „drugie połówki” i że są one ich całym życiem. Co ciekawe, potrzeby te nie są zaspokajane poprzez seks, nasuwa się więc tutaj wymiar stricte emocjonalny, do którego zaspokojenia jednostka potrzebuje przynależeć do jakiegoś związku, grupy.
Według teorii potrzeb Maslowa afiliacja jest także czynnikiem, który jest konieczny do szczęśliwego życia. To właśnie zdrowe i dobre kontakty międzyludzkie gwarantują odnalezienie się w społeczeństwie lub stworzenie dobrego, trwałego związku. Potrzeba przynależności związana z chęcią należenia do grupy objawia się w chęci bycia częścią pewnego środowiska, dlatego tworzą się grupy zainteresowań, które pozwalają swoim członkom zaspokoić potrzeby bycia zauważonym i ważnym.
Potrzeba szacunku i potrzeba uznania
W hierarchii potrzeb człowieka zbliżamy się do czubka, przed którym znajduje się bardzo ważny poziom. W teorii Maslowa na tym piętrze znalazły się niezwykle istotne kwestie, które niejako definiują godność ludzką i pozwalają istocie czuć się ważnym członkiem społeczeństwa. Członkiem, którego prawa są szanowane i respektowane.
Człowiek nie poprzestaje bowiem na zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych. Chce czegoś więcej, chce żeby go szanowano – pożąda tego i dąży ku temu.
Piramida potrzeb ludzkich wyszczególnia następujące elementy zajmujące jej wyższy poziom:
- Zaufanie do siebie – niezwykle kluczowe w podejmowaniu decyzji i rozwijaniu kariery zawodowej. Potrzebne także do stworzenia wizerunku silnego i pewnego człowieka, który nie boi się własnych myśli i decyzji;
- Poczucie własnej wartości – to ono nie pozwoli abyś dał sobą pomiatać. Odpowiednio rozwijane i pielęgnowane czyni osobę wyjątkową i silną;
- Kompetencje – jedne z niewielu czynników, które można w życiu nabywać i modyfikować. Są niezwykle ważne aby uświadomić sobie, zachować i rozwijać emocje opisane powyżej;
- Poważanie – w tym pojęciu zawiera się nie tylko szacunek społeczeństwa, lecz także poszanowanie praw i godności.
Wspomniane elementy składają się na potrzeby społeczne, które dzisiaj możemy śmiało uznać za podstawowe potrzeby ludzi.
Potrzeba samorealizacji
Ostatni i wedle niektórych źródeł najważniejszy poziom piramidy Maslowa zaliczany do wyższych potrzeb człowieka. Chodzi o samorealizację, posiadanie celu, marzeń i ambicji. Są tacy, co uważają, że „celem życia nie jest przeżycie”, lecz posiadanie celów i pasji oraz konsekwentne dążenie do ich realizacji. Każdy sam musi ocenić, czy ta maksyma pasuje do jego stylu życia. W potrzebę samorealizacji nieodłącznie wpisany jest rozwój osobisty, o który trzeba zadbać.
Pomóc w tym może Centrum probalans, gdzie znajdziesz wszystko, żeby zadbać o swój rozwój zawodowy. Walory estetyczne, sztuka to też potrzeba, która powinna być zaspokajana w celu pielęgnowania wrażliwego wnętrza, co pomaga rozkwitać poczuciu samorealizacji. Dzięki inwestowaniu w siebie zostaje zaspokojona również potrzeba poczucia bezpieczeństwa, gdyż mniej martwimy się o swoją przyszłość. Przykład ten świetnie ilustruje przemyślane skonstruowanie teorii piramidy potrzeb i to, jak potrzeby związane z różnymi dziedzinami życia zazębiają się ze sobą.
Czy to już tyle potrzeb człowieka w teorii Maslowa?
Jak już wspominaliśmy teoria hierarchii potrzeb nie jest konstrukcją sztywną, nie do ruszenia, nie do zmiany. Piramida Abrahama Maslowa to jedynie wstęp, pierwszy przewodnik do rozeznania rodzajów potrzeb człowieka. Zależne są one od stylu życia, charakteru, miejsca zamieszkania i wychowania. Z pewnością istnieją inne poziomy potrzeb, które nie zostały opisane, lub jeszcze nie są uświadamiane przez społeczeństwo.
Możesz sam zdefiniować swoje potrzeby ludzkie. Poczynając od potrzeb niższego rzędu zastanów się czego możesz potrzebować na każdym szczeblu. Piramida Maslowa ma to do siebie, że jest otwarta na interpretację i gotowa do modyfikacji.
Piramida Abrahama Maslowa – mapa ludzkich potrzeb
Kiedy znasz już strukturę hierarchii ludzkich potrzeb i potrafisz skorzystać z dobrodziejstw analizy rodzajów potrzeb człowieka z pewnością nie zajmie Ci długo zdefiniowanie swoich kolejnych potrzeb. Jest to ważny krok w kierunku rozumienia siebie, stworzenia swojej teorii potrzeb i zdrowego, szczęśliwego życia na maksa!
Pamiętaj, że wszystko ma jednak swoją hierarchię. Zaspokojone niższe potrzeby to klucz do szczęścia i samorealizacji. Określ, który poziom hierarchii potrzeby jest teraz dla Ciebie kluczowy, przeanalizuj swoje działania i cele, rozpocznij zaspokajanie potrzeb i zacznij żyć pełnią życia!