Rozstanie rodziców to dla dziecka zawsze bardzo trudne i bolesne doświadczenie, które może odcisnąć piętno na jego dalszym funkcjonowaniu. Reakcje dzieci na taką sytuacje są różne i zależą od wielu czynników m.in. płci, wieku czy postaw rodziców w stosunku do potomka.
Jako rodzic warto dowiedzieć się wcześniej jak negatywne i trwałe mogą być skutki rozpadu małżeństwa.
Zgłoś się do psychologa dziecięcego, jeśli:
- chcesz się dowiedzieć, jak przygotować dziecko do rozwodu
- co zrobić, aby wesprzeć jego prawidłowe funkcjonowanie w trudnej sytuacji
- jak wspólnie z byłym partnerem wychowywać dziecko w zgodzie
- potrzebujesz wsparcia w zorganizowaniu opieki nad potomkiem po rozstaniu
Reakcja na rozwód rodziców, a płeć dziecka
Badania wskazują kluczowy wpływ płci dziecka na bezpośrednie skutki rozwodu rodziców.
Dziewczynki zazwyczaj radzą sobie z rozwodem opiekunów szybciej i w bardziej opanowany sposób. Co prawda odczuwają one bardzo silne emocje, mogą pojawiać się stany lękowe i depresyjne, ale jednocześnie łatwiej zacząć im interakcje z dorosłym, zwierzyć się ze swoich odczuć i doświadczeń oraz dostosować do nowego otoczenia.
Chłopcy natomiast częściej uwidaczniają swoje negatywne emocje na zewnątrz-
w codziennym zachowaniu poprzez agresję. Zdarza się, że nie chcą rozmawiać z dorosłymi, tłumią w sobie wszystkie negatywne uczucia i emocje. Pojawia się: brak kontroli, agresja, złość, ciągłe napięcie, bunt wobec opiekunów. Chłopcy za wszelką cenę chcą ukryć, że czasem też są słabi oraz potrzebują ciepła, bliskości i słowa pocieszenia. Lub zwykłego popłakania sobie w ramionach rodzica.
Czy w tej sytuacji wiek dziecka ma wpływ na jego zachowanie?
Faza rozwojowa w jakiej znajduje się dziecko to kolejny bardzo ważny element, na który trzeba zwrócić uwagę przygotowując się na reakcję dziecka.
3-letni Jaś: rodzice chłopca, są właśnie w trakcie rozwodu, mały mieszka obecnie z mamą, która zauważyła pewne zmiany w zachowaniu synka. Jaś stracił apetyt, pluje jedzeniem, nic mu nie smakuje, dodatkowo często budzi się w nocy, płacze. Ostatnio kilka razy pojawiło się nawet moczenie nocne. Chłopiec wpada w panikę, kiedy traci z oczu matkę, jest bardzo nerwowy i zlękniony.
5-letnia Ania: dziewczynka często wpada w histerię, nie docierają do niej wiadomości o rozwodzie rodziców, krzyczy do opiekunów, ignoruje wszystkie polecenia i komunikaty.
Stara się wzbudzić żal rodziców, ciągle pyta mamy, czy jest powodem, przez który rozwodzi się z tatą. Ania wyrzuca opiekunom, że „już nikt na tym świecie jej nie kocha i jest całkiem sama”. Dodatkowo dziewczynka na każdym kroku stara się zwrócić na siebie uwagę- niszczy rzeczy w domu, maluje ściany w swoim pokoju, w przedszkolu często są na nią skargi, że wyrywa zabawki innym dzieciom, zaczepia je i wywołuje kłótnie.
8-letni Miłosz: chłopiec mieszka z mamą, nieustannie obwinia się o rozpad małżeństwa swoich rodziców, jest niepewny siebie i rozdrażniony, czuje się niekochany, brakuje mu kontaktu z tatą, który mieszka w innym miejscu z nową partnerką i jej dziećmi. Miłosz bardzo boi się, że tata bardziej pokocha „nowe dzieci” i o nim zapomni. Za tydzień w szkole ma się odbyć przedstawienie, w którym chłopak gra główną rolę, bardzo chciałby, aby rodzice pojawili się na nim razem.
12-letni Filip- chłopak niedawno dowiedział się o rozwodzie swoich opiekunów. Filip obecnie znajduje się w okresie dojrzewania. Zmiana wyglądu, buzujące hormony, nieustanne poszukiwanie własnej tożsamości składają się na to, że nastolatek nie przyjmuje dobrze tej smutnej wiadomości. W konsekwencji Filip wagaruje, ucieka ze szkoły i z domu, bywa agresywny, krzyczy do rodziców, brakuje mu opanowania i cierpliwości.
Siostry 16-letnia Kasia i 19-letnia Zosia: siostry miesiąc temu zostały poinformowane przez rodziców o rozwodzie. Obie dziewczyny znajdują się w końcowej fazie dojrzewania, jednak każda z sióstr przeżywa inaczej zaistniałą sytuację. Kasia stała się płaczliwa i marudna, wychodzi ze znajomymi, ale nie potrafi czerpać przyjemności z tych spotkań. Na co dzień jest raczej przygnębiona i smutna, zaczyna miewać problemy z nawiązywaniem kontaktów z rówieśnikami, szczególnie z płcią przeciwną. Zosia natomiast stała się zdystansowana, chce żyć po swojemu, udaje, że nie przejęła się tą sytuacją, wydaje jej się, że już do niczego nie potrzebuje rodziców, pragnie sprawować wyolbrzymioną kontrolę nad własnym życiem. Dorosłość wyraża w dziecinny sposób- sięga po alkohol, papierosy, marihuanę. Wiąże się ze starszymi mężczyznami również intymnie.
Powyżej wymieniono typowe dla przedstawicieli poszczególnych faz rozwojowych zachowania, które mogą świadczyć o tym, że dziecko źle znosi wiadomość o zaistniałej sytuacji i potrzebuje większego wsparcia rodziców i specjalisty.
Jakich błędów nie należy popełniać mając na uwadze dobro dziecka?
-
Nie każ dziecku stać po swojej stronie oraz nie traktuj go jako sojusznika w walce z byłym partnerem
-
Unikaj kłótni i awantur w obecności dziecka
-
Nie traktuj dziecka jako detektywa, który dostarcza informacje na temat obecnego życia drugiej osoby
-
Nie pozwól, aby nowa relacja pochłonęła czasu, który poświęcasz dziecku
-
Nie nastawiaj dziecka przeciwko byłemu mężowi/żonie
-
Nie zabieraj dziecku możliwości spotkań z rodzicem mieszkającym w innym miejscu
-
Nie trać cierpliwości i kontroli
Jakie są korzyści z wizyt u psychologa dziecięcego w trakcie rozwodu?
Specjalista dzięki zdobytej przez lata wiedzy, doświadczeniu i profesjonalnym narzędziom jest w stanie doradzić jak:
-
zadbać o dobre relacje wszystkich członków rodziny
-
unikać konfliktów z byłym partnerem, przede wszystkim w obecności dziecka
-
zredukować liczbę zmian życiowych, z jakimi dziecko musi się zmierzyć do niezbędnego minimum
-
rozmawiać z dzieckiem, aby być dla niego odpowiednim wsparciem
-
odpowiednio i rozważnie wprowadzać w życie nowych partnerów
-
planować czas spędzony z potomkiem
-
w zgodzie z byłym partnerem uczestniczyć w życiu dziecka
Pomimo rozstania rodzice mogą zrobić wiele aby ich dziecko nie czuło się tak, jakby było między młotem a kowadłem.
Autorka: Agnieszka Brzostowska