Nauka zdalna, a co za tym idzie ponad roczna nieobecność dzieci w szkole spowodowane pandemią koronawirusa znacząco wpłynęły na sposób bycia i funkcjonowania uczniów, nauczycieli i rodziców. Ograniczone kontakty społeczne, braki w nauce, samotność oraz spędzanie większości czasu przed ekranem komputera spowodowały, że wiele z nas zaczęło odczuwać dyskomfort, lęk, niepokój i stres, a nawet objawy depresji. Wielkimi krokami zbliża się powrót do szkoły w trybie stacjonarnym. Dla wielu osób jest to powód do radości, ponownego spotkania i codziennego funkcjonowania z rówieśnikami i współpracownikami, jednak pojawia się także wiele obaw, związanych z kolejnymi zmianami. Czy wszyscy zareagują na nie dobrze?
Czy powrót do szkolnej rzeczywistości będzie trudny i dlaczego?
Zakłada się, że powrót do szkoły w trybie stacjonarnym będzie stosunkowo trudny, szczególnie dla dzieci. Początki pandemii i nowej sytuacji były dla wszystkich szokiem, jednak po dłuższym czasie większość z nas, mniej lub bardziej przywykła do funkcjonowania, w taki sposób na co dzień. Zaczęto zauważać nawet, wiele korzyści wynikających ze zdalnego nauczania czy pracy m.in.: nie trzeba wstawać dużo szybciej czy przejmować się co dzisiaj na siebie założę, można łatwiej się ze sobą kontaktować i pomagać na testach czy sprawdzianach, w przerwach bez problemu można iść do kuchni zjeść czy odpocząć przed telewizorem. Uczniowie zauważyli również, że szkoła w tej formie nie jest aż tak restrykcyjna i że mogą pozwalać sobie na dużo więcej np. nie włączać kamerek czy oddawać zadanie domowe z opóźnieniem tłumacząc się nagłymi problemami technicznymi.
Czy będzie potrzebna praca z psychologiem dziecięcym?
Dodatkowo dla wielu osób własny pokój jest strefą komfortu, a trwająca ponad rok sytuacja sprawiła, że nie musieliśmy z niej wychodzić. Zmniejszył się więc poziom stresu szkolnego związany ze sprawdzianami i testami, obecnością, spóźnieniami, a także relacjami z rówieśnikami, które nie zawsze są pozytywne. Niestety osoby, które często spotykały się z nieprzychylnymi komentarzami, obgadywaniem czy obelgami ze strony rówieśników oraz te nieśmiałe, trudniej wchodzące w relacje społeczne odnalazły spokój w domowym zaciszu, przez co teraz boją się wrócić do szkoły i opuścić własną strefę komfortu. Nauka zdalna osłabiła motywację uczniów oraz spowodowała, że wiele osób przestało uczyć się tak intensywnie jak robili to przed pandemią. Powrót do szkoły wiąże się więc z nadrabianiem ogromnych ilości materiału, sprawdzeniem ich wiedzy z czasów nauczania zdalnego, wieloma testami. Nic dziwnego, że większość uczniów na samą myśl o powrocie do szkoły odczuwa ogromny stres.
Jakie są potencjalne problemy, związane z powrotem uczniów do szkoły?
- lęk i stres spowodowany wyjściem z domu i opuszczeniem własnej strefy komfortu
- problemy z odnalezieniem się w szkolnej rzeczywistości
- trudności w kontaktach z rówieśnikami
- obawa przed rozłąką z rodzicami/opiekunami
- bezsenność
- osłabienie motywacji
- pogorszenie wyników w nauce
- obniżenie uwagi i koncentracji
Jak rodzice mogą wspierać dzieci w powrocie do szkoły?
- Znajdź czas na rozmowę
Dzieci potrzebują zostać wysłuchane przez kogoś kto jest dla nich autorytetem, kogoś przy kim czują się bezpiecznie i komfortowo. Dlatego, jeśli dziecko przychodzi do ciebie z problemem, obawą czy refleksją zadbaj o to, aby stworzyć mu warunki do swobodnej i szczerej rozmowy. Staraj się słuchać, a dopiero potem udzielać rad, unikaj oceniania i krytykowania, ponieważ może to zniechęcić dziecko do kolejnych rozmów i spowodować, że zacznie zamykać się w sobie.
- Upewnij się, że dziecko wie o bezwarunkowym wsparciu
Jako opiekunowie powinniśmy stale uświadamiać dzieci o tym, że zawsze dla nich jesteśmy, w pełni je akceptujemy i wspieramy. Należy dać jasny sygnał, że w każdej niepokojącej sytuacji jesteśmy gotowi im pomóc, wysłuchać i obdarzyć opieką.
- Zadbaj o odpowiednią rutynę
Postaraj się ułożyć dziecku plan dnia, podobny do tego sprzed czasu pandemii. Najważniejsze będą tutaj aspekty takie jak: odpowiednia ilość snu, stałe godziny posiłków czy odrabiania prac domowych. Pomóż dziecku w nauce i przygotowaniu do sprawdzianów, bo te mogą okazać się nie lada wyzwaniem i przysporzyć sporo stresu po powrocie do stacjonarnego trybu nauki. Zadbaj o ruch i przebywanie na świeżym powietrzu oraz czas na relaks i odpoczynek, które również są bardzo ważne w prawidłowym rozwoju dzieci.
- Skup uwagę dziecka na pozytywach – chwal i nagradzaj
Zwracaj uwagę na codzienne, drobne sukcesy np. kiedy dziecko samo odrobi zadanie domowe, czy spakuje plecak do szkoły, na kolejny dzień. Daj dziecku do zrozumienia, że jako rodzic jesteś z niego dumny i zauważasz jego wysiłek, stosuj różne formy nagród np.: poprzez pochwały, drobne rzeczy materialne, wydłużenie czasu wolnego, wspólne spędzanie czasu, grę na komputerze czy dłuższe oglądanie telewizji. Pozytywnie wpłynie to na wzrost motywacji oraz nastrój dziecka, a tym samym zacznie robić to chętniej i częściej.
- Nie miej wygórowanych oczekiwań
Bądź wyrozumiały w stosunku do dziecka, daj mu czas na ponowne oswojenie się ze szkolną rzeczywistością. Nie oczekuj od niego najwyższych wyników w nauce i natychmiastowej systematyczności. Nauka zdalna sprawiła, że wiele uczniów może mieć problem z motywacją, uwagą i koncentracją. Bądź cierpliwy, doceniaj każde najmniejsze osiągnięcia dziecka oraz nie porównuj go do innych osób.
- Słuchaj i bądź uważny. Zadbaj o emocje.
Warto wytłumaczyć dziecku, że emocje, które odczuwa są bardzo ważną częścią jego funkcjonowania oraz informują je o tym co faktycznie dzieje się w jego wnętrzu w danym momencie. Należy wspomnieć, że nawet te negatywne emocje takie jak lęk czy niepokój są potrzebne, kształtują charakter oraz sposób postrzegania świata. Pomóż dziecku w nazywaniu emocji oraz wspólnie z nim wypracuj metody na odpowiednie i bezpieczne rozładowanie napięcia. Doskonałą formą radzenia sobie z negatywnymi emocjami jest aktywność fizyczna, wspólna zabawa czy stosowanie technik wyciszających.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o sposobach pomocy dziecku w powrocie do szkoły oraz jak zadbać o siebie i stać się lepszym rodzicem zgłoś się do psychologa dziecięcego. Specjalista dzięki zdobytej wiedzy i doświadczeniu, w umiejętny sposób potrafi nakierować osobę na zmianę dotychczasowego, często błędnego sposobu funkcjonowania, technik wychowawczych lub wskazać jak w prawidłowy sposób rozmawiać z dzieckiem, reagować na złość oraz wspierać je w radzeniu sobie z lękiem i niepokojem.
Dziecięcy psycholog w Warszawie w Centrum probalans jest do Państwa usług. Serdecznie zapraszamy.
Autorka: Agnieszka Brzostowska