Ratunku, mam atak paniki!
„Myślałam, że się uduszę, że zaraz zemdleję, dostanę zawału, umrę”, „Kompletnie nie wiedziałem co się dzieje, chciałem krzyczeć, uciekać, myślałem, że tracę zmysły” „Boję się tak bardzo, że to znowu nadejdzie, że prawie nie wychodzę z domu”. Tak właśnie pacjenci opisują atak paniki i to jak wygląda ich życie odkąd zagościł w nim lęk. Ten kto choć raz w życiu przeżył atak paniki, wie jak bardzo jest to przerażające doświadczenie. Zaburzenia lękowe na równi z depresją stanowią najczęstszy problem skłaniający osoby cierpiące do korzystania z pomocy psychologa, psychoterapeuty i psychiatry. Czasem wystarczy psychoterapia, a niekiedy aby wrócić do normalnego życia trzeba wspomóc leczenie lekami od psychiatry.
Lęk ma różne oblicza
Lęk paniczny (zwany także lękiem napadowym) to występowanie epizodów ataków paniki należące do zaburzeń związanych z nadmiernym, nieadekwatnym do sytuacji odczuwaniem strachu. Osoba cierpiąca na ten rodzaj zaburzenia odczuwa ogromny lęk, pomimo że nie ma sytuacji, która go bezpośrednio wyzwala. Warto przy tej okazji uświadomić sobie, że lęk jest uczuciem niezwykle ważnym i potrzebnym w naszym życiu, pełni ogromnie istotną funkcję – chroni nas przed niebezpieczeństwem. To lęk podpowiada nam, że lepiej zrezygnować z samotnej przechadzki ciemną, niebezpieczną ulicą. To lęk każe zdjąć nogę z gazu, gdy auto jedzie za szybko lub znieruchomieć na widok wielkiego psa strzeżącego kły. Wyzwala w nas reakcje chroniące nas przed uwikłaniem się w niebezpieczeństwo i w tym wypadku lęk jest konstruktywny, pomocny, czasem ratujący życie. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku lęku panicznego. Tutaj nie istnieje bezpośredni wyzwalacz: niebezpieczna, ciemna ulica, brawurowa jazda, groźne zwierzę. W tym przypadku uczucie pojawia się nagle, niespodziewanie, bez wyraźnego powodu. I pojawia się w ogromnym natężeniu. Osoby przeżywające atak paniki określają go jako lęk ekstremalny, taki który w chwili występowania przejmuje kontrolę nad życiem. Taki lęk ma ogromnie destrukcyjne działanie, zniewala, obezwładnia czasem izoluje społecznie.
Zaburzenia lękowe – powszechne i dotkliwe
Zaburzenia lękowe to najbardziej powszechne problemy zdrowia psychicznego. Jedna na dziesięć osób doświadcza tego zaburzenia, co oznacza, że codziennie z nadmiernym lękiem boryka się ok. 750 milionów ludzi: zarówno dzieci i młodzieży jak i dorosłych. U podłoża występują czynniki genetyczne, środowiskowe, osobowościowe, sytuacyjne. Lęk paniczny jest najbardziej spektakularny. Atak paniki w tramwaju, metrze, sklepie, na ulicy, w pracy może wywołać ogromną sensację. Osoba w lęku może krzyczeć, mdleć, zachowywać się dziwacznie. Sprawiać wrażenie, że się dusi, umiera. Bywa, że inni ludzie wzywają pomoc medyczną, co zresztą jest zupełnie zrozumiałą reakcją, bo czasem niemożliwym jest aby odróżnić atak lęku od ataku serca czy udaru mózgu: chory może zgłaszać bóle w klatce piersiowej, palpitacje serca, zawroty głowy i mdłości, drętwienie kończyn. Gdy strach odpuści (a odpuszcza nie zostawiając śladów na zdrowiu fizycznym) chory może wpaść w kolejną spiralę lęku i zaczyna odczuwać lęk antycypacyjny czyli potocznie ujmując lęk przed lękiem. Osoba cierpiąca zaczyna się bać, że będzie się bać i wpada w błędne koło.
Mam nerwicę czy to lęki?
W języku potocznym na osoby lękowe – doznające lęku chronicznego (stale odczuwanego uczucia strachu) czy doświadczające ataków paniki mówi się, że są znerwicowane. Określenie „nerwica” wciąż występuje w mowie potocznej choć przez diagnostów, psychologów, psychoterapeutów i psychiatrów zastępowany jest przez kategorię określoną jako zaburzenia lękowe. Choć termin „nerwica” wprowadził szkocki lekarz W. Cullen już w XVIII (określając dolegliwości somatyczne nie mające swojej przyczyny w funkcjonowaniu organizmu), to rozpropagował go na początku zeszłego stulecia Zygmunt Freud wprowadzając pojęcie „nerwicy lękowej” do opisu cierpienia charakteryzującego się bardzo silnym lękiem. Dlatego często słyszymy, że ktoś ma „nerwicę serca” czy „nerwicę żołądka” – co oznacza, że ma przykre symptomy ze strony tych narządów, choć w badaniach medycznych nie można znaleźć przyczyny choroby. Bardzo powszechna jest też tzw. depresja lękowa. Zatem pojęcia nerwica i zaburzenia lękowe są terminami bliskoznacznymi i można je stosować zamiennie do opisywania przypadłości charakteryzujących się nadmiernym lękiem.
Nerwica, lęki, ataki paniki – i co dalej?
Zaburzenia lękowe, depresja lękowa, ataki paniki są bardzo przykrymi i groźnymi dolegliwościami nie tylko dla osoby cierpiącej. Według statystyk pacjenci z zaburzeniami lękowymi 7 razy częściej korzystają z pomocy medycznej, mają liczne absencje w pracy, izolują się społecznie. Nerwicę, zaburzenia lękowe, depresję, ataki paniki można i należy leczyć. A są spore możliwości. Przede wszystkim dla osób z nadmiernym lękiem, znerwicowanych z problemem depresji poleca się psychoterapię u psychologa-psychoterapeuty specjalizującego się w tych schorzeniach. Psychoterapeutę w leczeniu nerwicy czy lęków wspomaga psychiatra. Czasem dolegliwości ze strony zaburzeń lękowych czy depresji są tak duże, że utrudniają nie tylko życie pacjenta ale także i proces psychoterapii. Leki przeciwlękowe czy antydepresyjne przyspieszają proces leczenia choć same bez psychoterapii nie rozwiążą problemu. Podczas psychoterapii pacjent poznaje przyczyny swoich problemów psychicznych, przepracowuje je jak również uczy się technik relaksacyjnych bardzo pomagających w uporaniu się z lękami. W obecnej sytuacji pandemicznej pomocny jest również psycholog online. Psychoterapia online ma podobną skuteczność jak stacjonarne spotkania z psychoterapeutą.
Zespół Centrum probalans tworzy grupa doświadczonych psychologów, psychoterapeutów, psychiatrów oraz doradców zawodowych.