Adolescent stoi w progu dorosłego życia. Przed nim trudny i pełen wyzwań czas. Ważny czas. Dojrzewanie wpływa na prawidłowy rozwój psychologiczny i w dużym stopniu determinuje życie dorosłe. Warto zachować uważność na zmiany, które towarzyszą młodej osobie i wymagają wielu zasobów energii, uwagi i wsparcia, czasami profesjonalnego w gabinecie psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry.
Poczucie chodzenia po nieznanym, czasami wydającym się niebezpiecznym gruncie to doświadczenie zarówno opiekunów jak i adolescentów. Wielokrotnie można zadawać sobie pytanie czy to, co się dzieje jest wystarczającym powodem, aby zgłosić się do specjalisty. Gdzie leży granicą pomiędzy burzliwym czasem wpisanym w ten okres rozwojowy a trudnością wymagającą pomocy z zewnątrz?
Obszary zmian okresu dojrzewania
Począwszy od zmian w obszarze fizycznym, można zauważyć sygnały, które mogą niepokoić. Ciało nastolatka zaczyna przygotowywać się do pełnienia ról związanych z seksualnością, zwiększa się koordynacja i siła co może uruchamiać problem z akceptacją ciała i jego wyglądu oraz seksualności czego konsekwencją może być znaczący spadek samooceny.
Kolejnymi obszarami, które ulegają rozwojowi są obszary: poznawczy i społeczny. Wzrasta refleksyjność, zdolność do abstrakcyjnego myślenia, formułowania własnych opinii, przejawiając się w chęci do dyskusji i częstego ścierania z rodzicami. Charakterystyczny i trudny jest też pojawiający się negatywizm, niemożność podejmowania decyzji, krytycyzm, egocentryzm młodzieńczy czy silna potrzeba porównywania się z innymi. Nowa może być także silna potrzeba identyfikowania się z rówieśnikami, spadek autorytetu rodziców, sprawdzanie trwałości miłości rodziców, silna potrzeba bycia lubianym przejawiająca się w dużej zależności od otoczenia, konformizmie moralnym i postępowaniem zgodnie z oczekiwaniem grupy.
W okresie dorastania zmienia się zabarwienie i intensywność uczuć. Niejeden dorastający człowiek doświadcza istnego rollercoastera uczuć. Pojawiają się wybuchy złości, gniewu oraz lęk. Uczucia są bardzo ważnym polem do zadbania i obserwowania. Często są wskaźnikiem, tego, że dzieje się coś niepokojącego.
Podstawowym zadaniem wieku dojrzewania jest stworzenie własnej tożsamości. Nastolatek czy nastolatka często snują myśli o sensie życia i stoją przed ważnymi odpowiedziami na pytania: kim jestem? Jakie są moje wartości i przynależności? Jaka jest moja identyfikacji seksualna? W gabinecie psychologicznym młode osoby często wykazują potrzebę rozmowy dotyczącej tych tematów i pracy.
Ważne symptomy wymagające pomocy psychologa, psychoterapeuty młodzieży.
Na styku wyżej wymienionych obszarów i zmian w nich zachodzących pojawiają się trudności wieku młodzieńczego. Zdarzają się nowe zachowania, próby zmieniania siebie, może pojawić się niebezpieczne eksperymentowanie, sprawdzanie swoich granic fizycznych i psychicznych, uleganie grupie w celu uzyskania akceptacji lub wycofanie z grupy, trudność w regulacji i rozumienia emocji a także całościowo, tego, co się dzieje. Zdarzają się: depresje wieku młodzieńczego, zaburzenia lękowe, zaburzenia odżywiania, samouszkodzenia, zaburzenia zachowania, uzależnienia i inne zachowania ryzykowne.
Młoda osoba ma przed sobą wiele ważnych zadań do przepracowania. Możne czuć się przytłoczonym i potrzebować wsparcia nie tylko rodziców, przyjaciół, nauczycieli i innych bliskich osób ale również specjalisty. Odpowiedź na pytanie: czy to, co w danym momencie nastolatek przeżywa jest wystarczającym powodem aby pójść do psychoterapeuty jest subiektywna bo różnimy się między sobą i możemy sobie różnie radzić. Na pewno wszelkim sygnałom warto się przyglądać i szukać odpowiedzi. Natomiast sygnały które powinny zaniepokoić i zmobilizować do działania to:
- Wycofanie z kontaktów z bliskimi lub brak kontaktów
- Zainteresowanie śmiercią
- Wyraźne zmiany osobowości i wyraźne zmiany nastroju
- Trudność z koncentracją
- Trudności w szkole, obniżenie ocen
- Znaczące zmiany dotyczących spania i jedzenia, znaczny wzrost lub utrata wagi
- Zgłaszanie fizycznych dolegliwości i bólów
- Utrata zainteresowań dla rzeczy, które do tej pory były ważne
- Impulsywność, impulsywne zachowania, akty przemocy, agresji czy autoagresji
- Zachowania buntownicze lub ucieczkowe, wagarowanie w szkole
- Odrzucenie pomocy, poczucie, że udzielanie pomocy jest już niemożliwe
- Oskarżanie się, poczucie winy
- Wypowiadanie komunikatów na temat beznadziejności
Pomoc psychoterapeutyczna w Warszawie i online dla nastolatków.
Psychoterapia wspomaga proces dojrzewania poprzez towarzyszenie i wpieranie młodej osoby w kłopotach, których doświadcza. Psychoterapia pomaga znaleźć mniej bolesne i bardziej satysfakcjonujące rozwiązania dla obecnych trudności, formułować i realizować własne cele, radzić sobie z emocjami i stresem, rozwijać asertywność i zainteresowania a także tworzyć dobre relacje z innymi ludźmi i z samym sobą. Posiadanie lepszej znajomości siebie prowadzi do pełniejszego korzystania z potencjałów własnych i świata oraz większego zadowolenia.
Psycholog – Psychoterapeutka Paulina Osienicka na co dzień prowadząca konsultacje psychologiczne oraz psychoterapię dla młodzieży / nastolatków w Centrum probalans w Warszawie oraz online poprzez skype.