Stres – już samo słowo działa na wiele osób elektryzująco. Kojarzy się z napięciem, przeciążeniem psychicznym, nerwowością, wybuchami furii. Stres uważany jest za jedną z przyczyn zawałów, wylewów, choroby wrzodowej, bezsenności, depresji, zaburzeń lękowych, nowotworów i wielu innych dolegliwości z uzależnieniem od alkoholu włącznie określanych mianem chorób cywilizacyjnych. Wszystko to prawda: stres wynikający z przeciążenia jest niebezpieczny dla zdrowia szczególnie wtedy gdy jest długotrwały.
Walcz lub uciekaj
Na skutek zadziałania bodźca – stresora, w układzie nerwowym dochodzi do szeregu reakcji biochemicznych skutkujących wydzieleniem silnie pobudzających hormonów m.in. adrenaliny i kortyzolu. Dzięki nim organizm jest gotowy do zwiększonego wysiłku, przygotowany na wypadek sytuacji zmuszającej do walki bądź ucieczki – serce bije szybciej, wzrasta ciśnienie krwi, tętno i oddech przyśpiesza, zwiększa się poziom glukozy we krwi– wszystko po to aby zwiększyć dotlenienie i wydolność organizmu. Inne funkcje życiowe tj. trawienie czy mechanizmy odpowiedzialne za odporność schodzą na plan dalszy. Człowiek jest gotowy do walki o przetrwanie bądź ucieczki.
Według psychoterapeuty Warszawa stres może być dobry albo zły
Zatem stres służący zebraniu sił, pozytywnie mobilizujący do aktywności tzw. eustres działa korzystnie – w sytuacji ekstremalnej pomaga chronić życie, w przypadku pojawiających się w życiu każdego człowieka wyzwań pomaga stawić im czoła. Współcześnie – gdy na szczęście niewiele jest sytuacji zmuszających człowieka do walki o życie – wydawałoby się, że przeciążenie stresem nie powinno być problemem. Niestety wiele osób traktuje codzienne życie jak pole walki – biorą na swoje barki takie wyzwania, którym nie sposób sprostać i to zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Gdy ilość i ciężar zadań przewyższa zasoby organizmu pomagające w radzeniu sobie z nimi mamy do czynienia ze stresem negatywnym, wynikającym z przeciążenia tzw. dystresem. Jeżeli sytuacja przeciążenia zdarza się od czasu do czasu organizm jest w stanie poradzić sobie z jego negatywnymi skutkami, gdy trwa to miesiącami bądź nawet latami konsekwencje mogą być tragiczne. Gdy proces ten jest rozciągnięty w czasie wygląda to tak, jakby ktoś ciągle był w gotowości bojowej, tak jak żołnierz w okopie czekający na rozkaz ruszenia do ataku: w ciągłym napięciu, lęku, niepewności. Już nie tylko kardiolodzy ratujący życie 40-letnim przeciążonym stresem zawałowcom ale i psychoonkolodzy biją na alarm. Badania pokazują ogromny wpływ przewlekłego stresu na zachorowalność na choroby nowotworowe.
Psycholog z Centrum probalans radzi: Walcz ze stresem, nie uciekaj
Stres wynikający z przeciążenia w dodatku przewlekły szkodzi i to bardzo. Stwierdzenie, że żyjemy w takich czasach, gdzie stres jest elementem ludzkiego życia i nic nie można na to poradzić jest zgodą na zdrowotne konsekwencje w postaci chorób somatycznych i psychicznych. Są metody na radzenie sobie ze stresem w sytuacji gdy aktualnie go doświadczamy, ale i takie które są profilaktyką stresu. To propozycja zmiany trybu życia, wprowadzenia konstruktywnych zmian, często wcale nie rewolucyjnych. Łączy je jedno: walka ze stresem to zadbanie o siebie, to zatroszczenie się o swoje ciało i psychikę.
1. Zadbaj o swoje podstawowe potrzeby. Głodny, spragniony, zmęczony, niewyspany jesteś bardziej podatny na stres i trudniej radzisz sobie z codziennymi wyzwaniami.
2. Dobrze się odżywiaj – zadbaj o zbilansowaną dietę bogatą w witaminy, mikroelementy, kwasy omega. Szczególnie magnez, witaminy z grupy B wspomagają organizm z radzeniu sobie z sytuacjami stresowymi. Fast-foody zaśmiecają organizm, który staje się podatniejszy na choroby – a choroba to zawsze duży stres dla organizmu
3. Znajdź czas na aktywność fizyczną, najlepiej na powietrzu. Najlepszy sposób na pozbycie się napięć i stresów. Ruch wzmaga wytwarzanie endorfin zwanych hormonami szczęścia. Będziesz radośniejszy, a przy okazji zadbasz o kondycję i o sylwetkę.
4. Rzuć palenie, ogranicz picie alkoholu, kawy, mocnej herbaty. Ciało zatrute używkami zamiast radzić sobie z codziennymi wyzwaniami wydatkuje siły na usuwanie toksyn. Spada odporność – także na stres.
5. Wyrażaj emocje. Nie kumuluj trudnych emocji tj. złość, smutek, lęk, bezradność. Jeżeli nie zadbasz o wyrażanie ich na bieżąco, to wybuchniesz atakiem furii czy płaczu. Daj sobie prawo do mówienia o tym co czujesz, co Ciebie trapi, co jest dla Ciebie trudne – tym samym pozbędziesz się napięć emocjonalnych – głównej przyczyny stresu.
6. Pielęgnuj relacje z innymi ludźmi – spotykaj się z nimi, rozmawiaj, wypoczywaj. Dobre kontakty z przyjaciółmi, kolegami z pracy, sąsiadami, rodziną mogą być wsparciem w sytuacji problemowej, a także źródłem przyjemnych wrażeń podczas towarzyskich spotkań.
7. Rozsądnie zaplanuj obowiązki – ustalenie sensownego planu dnia i podzielenie się obowiązkami z innymi (zarówno w pracy jak i w domu) pozwoli uniknąć niepotrzebnego przeciążenia
8. Ćwicz asertywność – odmawiaj gdy wiesz, że nie jesteś w stanie wykonać jakiegoś zadania, stanowczo, ale z kulturą wyrażaj swoją opinię. Obronisz się przed przytłoczeniem obowiązkami i dodatkowo będziesz miała poczucie sprawstwa, że zadbałaś o siebie.
9. Nabierz dystansu do tego co mówią inni. Przyjmuj mądrą konstruktywną krytykę a puszczaj mimo uszu uwagi malkontentów i krytykantów. Popracuj nad świadomością swoich zalet i niedoskonałości, łatwiej będzie Ci bronić się przed toksycznymi komunikatami, nie będą Ciebie ranić i stresować.
10. Znajdź swoją pasję, aktywność która sprawi Ci przyjemność i pozwoli odreagować napięcie z pracy i domu.
11. Sprawiaj sobie małe przyjemności. Dogadzaj sobie, spełniaj zachcianki. Nie muszą to być rzeczy wielkie, ale takie które dadzą Ci radość i odprężenie: kąpiel z olejkami, masaż, zakup modnego drobiazgu, lektura ulubionego pisma, spotkanie z przyjaciółką przy filiżance ulubionej kawy etc.
12. Myśl pozytywnie i śmiej się jak najwięcej. Układanie pozytywnych życiowych scenariuszy ma niesamowitą moc. Nie jesteś optymistą– możesz się tego nauczyć. Wprowadzaj w swoje życie radość – czytaj wesołe książki, oglądaj komedie, kabarety, opowiadaj o śmiesznych rzeczach jakie Ciebie spotykają. I uśmiechaj się do innych i do siebie.
13. Stosuj techniki relaksacyjne: działają profilaktycznie, a także pomagają gdy stres już dopadnie. Można skorzystać z zajęć oferowanych przez wyspecjalizowane ośrodki, można też spróbować ćwiczyć samemu przy pomocy podręczników, audiobooków, płyt z nagraniami ćwiczeń. Szczególnie polecane są:
-relaksacja przez oddech,
-ćwiczenia kinetyczne,
-medytacja,
-wizualizacja,
-masaże relaksacyjne,
-treningi autogenne polegające na napinaniu i rozluźnianiu mięśni,
-muzykoterapia,
-choreoterapia.
Czas na specjalistę, psychoterapię?
Nie potrafisz wprowadzać konstruktywnych zmian w swoje życie? Może je wprowadzasz i nie widzisz pożądanych efektów? Spróbuj zatem spotkać się ze specjalistą. Wraz z psychologiem, psychoterapeutą przyjrzycie się temu gdzie leżą przyczyny Twojego stresu, a Ty odpowiesz sobie na pytanie, dlaczego nie potrafisz sobie z nim poradzić. W walce ze stresem podstawą jest zmiana myślenia. Nie na wszystkie sytuacje, których doświadczamy mamy wpływ, ale mamy wpływ na to jak oceniamy daną sytuację, co o niej myślimy. A myśli kreują emocje. Jeżeli ocenimy dane wyzwanie życiowe jako niemożliwe do zrealizowania, a wynika to z naszego niskiego poczucia wartości, niewiary w swoje możliwości i kompetencje, to stres dopadnie nas dużo szybciej. Doświadczymy przy tym lęku, smutku, wstydu, złości, bezradności, poczucia winy – cały pakiet trudnych emocji. Psychoterapia Warszawa może być w tym momencie dobrą propozycją zarówno na poradzenie sobie ze stresem, jak i na przyjrzenie się i przepracowanie tego, co może sprawiać, że ze stresem radzimy sobie gorzej niż inni ludzie. Psychoterapeuta Centrum probalans pomoże w walce ze stresem, nerwicą, lękiem i depresją. Psycholog może także fachowo ocenić czy stres nie wywołał poważniejszych problemów zdrowotnych np. depresji czy zaburzeń lękowych. Wtedy zaleci konsultację psychiatryczną aby kompleksowo zaradzić problemowi przeciążenia stresem.
Autor: psycholog – psychoterapeuta, terapeuta uzależnień Centrum probalans Warszawa Agnieszka Szafrańska – Romanów