Wahania nastroju to zjawisko, które dotyka większości z nas w różnych momentach życia. Są one naturalną reakcją na zmiany zachodzące w otoczeniu, poziom hormonów czy nasze codzienne doświadczenia. Nagłe zmiany nastroju mogą jednak wpływać negatywnie na nasze codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza gdy występują regularnie i utrudniają koncentrację, relacje międzyludzkie lub wywołują długotrwałe uczucie smutku. W tym artykule przyjrzymy się, czym są wahania nastroju, co je powoduje i jak sobie z nimi radzić.
Czym są wahania nastroju?
Wahania nastroju to gwałtowne zmiany stanu emocjonalnego, które mogą występować bez wyraźnej przyczyny lub w związku z sytuacją życiową. Zmiany te mogą być krótkotrwałe, ale jeśli występują regularnie i nasilają się, mogą wskazywać na zaburzenia nastroju, takie jak dystymia czy depresja. Wówczas warto zastanowić się nad wizytą u specjalisty, który pomoże zdiagnozować przyczyny problemu.
Najczęstsze przyczyny wahań nastroju są różnorodne i mogą mieć zarówno podłoże hormonalne, jak i psychiczne. Wahania nastroju występują u każdego – zarówno u dzieci, młodzieży, jak i dorosłych, jednak ich charakter i intensywność mogą się różnić w zależności od wieku, płci czy stylu życia.
Przyczyny wahań nastroju
Jedną z głównych przyczyn wahań nastroju są zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie w różnych etapach życia. U kobiet najczęściej występują one podczas napięcia przedmiesiączkowego (PMS), ciąży, menopauzy, a także w okresie dojrzewania. Wahania nastroju u kobiet w tych okresach mogą być szczególnie silne z powodu wahań poziomu estrogenu i progesteronu. Estrogen wpływa na produkcję serotoniny, czyli hormonu szczęścia, co wyjaśnia, dlaczego wzrost stężenia hormonów prowadzi do poprawy nastroju, a ich spadek może powodować uczucie smutku lub drażliwość.
- U mężczyzn zmiany nastroju również mogą być związane z hormonami, zwłaszcza w okresie andropauzy, kiedy poziom testosteronu spada. Zmiany hormonalne mogą również wpływać na nastrój w wyniku chorób, takich jak problemy z tarczycą lub inne zaburzenia hormonalne.
- Wahania nastroju często występują w związku z sytuacjami stresowymi. Trudny okres w pracy, problemy rodzinne czy niepewność co do przyszłości mogą prowadzić do nagłych zmian emocjonalnych. Długotrwały stres wpływa na nasz psychiczny i fizyczny stan zdrowia, co może prowadzić do rozdrażnienia, wybuchów gniewu lub płaczu oraz trudności w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami.
- Huśtawka nastroju w odpowiedzi na stres może być również wynikiem zmęczenia. Kiedy jesteśmy niewyspani, nasz organizm gorzej radzi sobie z odczuwaniem emocji, co prowadzi do większej podatności na negatywne emocje.
- Silne wahania nastroju mogą być objawem poważniejszych problemów psychicznych, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa, nerwica czy borderline. W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej charakterystyczne są gwałtowne przejścia między epizodami depresyjnymi a stanami maniakalnymi. Natomiast osoby cierpiące na zaburzenia osobowości, takie jak borderline, mogą doświadczać bardzo intensywnych i szybkich zmian nastroju, które wpływają na ich relacje i codzienne funkcjonowanie.
- Niektóre leki, zwłaszcza te o działaniu psychotropowym, mogą wpływać na nastrój. Podobnie spożywanie zbyt dużej ilości cukru, kofeiny i alkoholu może prowadzić do gwałtownych wahań nastroju. Wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych i unikanie używek może pozytywnie wpływać na nastrój i pomóc w jego stabilizacji.
Objawy wahań nastroju
Wahania nastroju mogą objawiać się na wiele sposobów. Do najczęstszych objawów należą:
- Gwałtowne wybuchy gniewu lub płaczu,
- Nagłe zmiany nastroju bez wyraźnej przyczyny,
- Uczucie smutku przeplatane momentami radości,
- Trudności w kontrolowaniu emocji,
- Rozdrażnienie i brak cierpliwości.
Jeśli wahania nastroju są intensywne i trwają przez dłuższy czas, mogą być objawem poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak depresja lub zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
Jak radzić sobie z wahaniami nastroju?
- Pierwszym krokiem do radzenia sobie z wahaniami nastroju jest wprowadzenie zdrowych nawyków. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu mogą pozytywnie wpływać na nastrój. Ważne jest również unikanie stresu, a jeśli to niemożliwe – nauka efektywnych technik radzenia sobie z nim, takich jak medytacja czy techniki relaksacyjne.
- Jeśli wahania nastroju są poważne i utrudniają codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z psychoterapeutą lub psychologiem. Specjalista pomoże zdiagnozować problem i zalecić odpowiednie leczenie, które może obejmować psychoterapię, farmakoterapię lub inne formy wsparcia. W przypadku zaburzeń hormonalnych niezbędna może być konsultacja z endokrynologiem, aby sprawdzić poziom hormonów i wdrożyć odpowiednie leczenie.
- Unikanie nadmiernej ilości kofeiny, alkoholu i cukru może pomóc w stabilizacji nastroju. Te substancje wpływają na naszą chemię mózgu, a ich spożywanie w nadmiarze może prowadzić do nagłych zmian nastroju. Zbilansowana dieta, bogata w witaminy i minerały, wspiera funkcjonowanie układu nerwowego i może zapobiegać wahania nastroju.
Podsumowanie
Wahania nastroju są naturalną częścią naszego życia, ale jeśli stają się częste, intensywne i negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie, warto zwrócić na nie uwagę. Przyczyny mogą być różne – od zmian hormonalnych po problemy psychiczne. Kluczem do poprawy stanu emocjonalnego jest zdrowy tryb życia, unikanie używek oraz, w razie potrzeby, pomoc specjalisty. Jeśli zauważasz u siebie silne wahania nastroju, które trudna do ustalenia przyczyna nasila, warto skonsultować się z psychoterapeutą lub lekarzem, aby zapobiec dalszemu pogorszeniu samopoczucia.
Zobacz również – Życie zawodowe w cieniu alkoholowego domu